Het politieke debat was ooit een – strijdbare – uitwisseling van standpunten en argumenten om als volksvertegenwoordigers tot een overeenstemming te komen in het belang van het volk. Tegenwoordig lijkt het vooral een podium voor megalomane narcisten (spiegelbeeldliefhebbers met grootheidswaanzin) om zichzelf te presenteren aan hun achterban.
Populisten zijn mensen die je manipuleren (je bang maken en geruststellen) in hun eigen belang en ten bate van hun eigen populariteit, door middel van leugens. Gelukkig eindigt een democratie niet zodra populistische leiders onwaarheden vertellen. Het grootste deel van de politiek en de journalistiek blijft gewoon doen wat het moet doen en blijft weerwoord bieden. Dat geeft ook het volk de gelegenheid door schaamteloze onjuistheden heen te prikken.
Het is niet uit kwaadaardigheid dat mensen (vooral online) opgesloten raken in een bekrompen groepsbubbel van complotbedenkers en -verspreiders, maar eerder uit domheid, verwardheid en angst, nu we als mens geconfronteerd worden met steeds snellere veranderingen in onze maatschappij, en met grote en soms beangstigende wereldwijde uitdagingen, zoals vernietiging van de natuur, klimaatverandering, mondialisering en verregaande automatisering. Ontkenning van de werkelijkheid (je kop in het zand steken) en het terugverlangen naar een geromantiseerd verleden lijken dan aantrekkelijke opties. En de moderne technologie stimuleert de groei en instandhouding van zulke virtuele bubbels.
Willen we meer vooruitgang boeken in de politiek, en de problemen die op ons pad komen efficiënt en daadkrachtig aanpakken, dan zullen we die bubbels moeten doorprikken. Ook zullen we het aantal politieke partijen naar een werkbaar minimum terug moeten brengen, en weer open moeten staan voor de standpunten en argumenten van de ander. De ander die anders denkt en leeft dan wij, maar daarom nog niet onze ‘tegenstander’ is. Het politieke debat moet weer gericht zijn op het bereiken van overeenstemming in het belang van het volk. Niet het eigenbelang van de politieke leiders, maar de aanpak van de meest urgente problemen moet weer het hoogst op de agenda komen te staan.
Gebruik je verstand en laat je geen onzin wijsmaken, hoe aantrekkelijk en troostend die soms ook klinkt, zoals: ‘de opwarming van de Aarde is een verzinsel van onze tegenstanders’. Bedenk in plaats daarvan wat jij kunt doen als stapje op weg in de goede richting. Want als alle mensen zulke stapjes zetten, kunnen we samen veel bereiken. Veel meer dan politici die uit hun nek bazelen.