Essays (Nederlands)

Beschouwende prozateksten.

BG 186 – Kunstmatige Intelligentie

Er werd geen AI gebruikt bij het maken van deze Blog.

AI = Artificial Intelligence = Kunstmatige Intelligentie.
(De afkorting KI heeft in het Nederlands al diverse andere betekenissen.)

Alles wat je op deze Blog ziet en leest is door mij gemaakt en is het resultaat van mijn verbeelding, mijn creativiteit, mijn gedachten, mijn gevoelens, mijn intelligentie, mijn kennis, mijn individualiteit, mijn herinneringen, mijn ervaring, mijn opmerkzaamheid, mijn feilbaarheid, mijn taalgevoel, mijn talent, mijn inspanning, mijn haperende concentratie, mijn perfectionisme en mijn doorzettingsvermogen.

Ik heb geen kennisbronnen illegaal gekopieerd, geen copyrights geschonden en geen intellectuele diefstal (plagiaat) gepleegd voor het maken van deze Blog.

Kunstmatige intelligentie daarentegen is niets anders dan supersnelle reproductie en combinatie van andermans data. Data die in veel gevallen onrechtmatig is verkregen.
Intelligentie lijkt mij daar niet het juiste woord voor.
Wat eraan ontbreekt zijn inlevingsvermogen, (diverse niveaus van) bewustzijn, geweten, gevoel, moraal, herinnering, zelfcorrectie, interactie, en alles wat ons mensen verder nog onderscheidt van supersnelle kopieer- en combineersoftware.

Ik vraag mij af: …

Read More »BG 186 – Kunstmatige Intelligentie

BG 178 – Meerdere levens

Het staat iedereen vrij te geloven wat zij of hij (of drij) wil en het staat ieder ander vrij het daar al dan niet mee eens te zijn.
Het leven kent geen absolute en onveranderlijke waarheden, hoe graag we het ook proberen te vangen in onze verhalen en stellige overtuigingen.
Dat gezegd hebbend, ben ik van mening dat sommige mensen dat van die meerdere levens verkeerd hebben begrepen.
Bij mij gaat het er niet in dat er voor mij na mijn dood andere levens zullen volgen.
Niet als mens en ook niet als een ander levend wezen, zoals een favoriet dier.
En het lijkt me al helemaal zinloos als zo’n volgend leven in het teken staat van straf of beloning voor het huidige.
De houdbaarheid van een levend wezen is eindig.
Ik ben meer van de wetenschap en niet zo van het wensdenken, ook waar het mijn eigen leven betreft. Als ik sterf is het over en uit voor mij, en dat is prima.
Ik voel ook niets voor de pseudo-wetenschap die ons wil doen geloven dat onze ‘ziel’ een tastbaar iets is dat bij het sterven ons lichaam *poef* verlaat en dat, zo’n 300 gram zwaar, vervolgens zijn weg zoekt naar een pasgeboren volgend levend wezen om in voort te leven en er nieuwe lessen in te leren.
Nee, ik denk dat ik, net als alle andere levende wezens …

Read More »BG 178 – Meerdere levens

BG 176 – Weerdeskundigen

Als er één ding is dat we met zekerheid kunnen zeggen over het weer, vooral in kleine landen met een gematigd zeeklimaat als Nederland en België, dan is dat dat het onvoorspelbaar is.
Het is dus bewonderenswaardig dat meteorologen, net als andere godheden, veel vertrouwen bij hun volgelingen weten te wekken, hoewel ze het zelden bij het juiste eind hebben met hun voorspellingen.
Je zou verwachten dat hun voortdurende blunders hen hun baan zouden kosten, maar niets is minder waar: ze blijven onverminderd populair.
Zo ook het weerbericht, dat ondanks, of juist dankzij, al zijn missers voor veel mensen een onuitputtelijke bron van gespreksstof blijft.

BG 165 – Naamsverwarring

Ik vermoed dat ik de enige Bea Graansma op de wereld ben.
En ook de enige Bregtje Graansma.

Bregtje is mijn doopnaam. Maar in mijn geboorteland Nederland bestaan er twee soorten officiële voornamen: je doopnaam/doopnamen en je eventuele roepnaam.
Een korte samenvatting van mijn geboorte-aankondiging: ‘Geboren: Bregtje Graansma, we noemen haar Bea’. Zo werd dat opgelost.
In de 43 jaar dat ik in Nederland woonde, heb ik dus altijd de voornaam Bea gebruikt.
Slechts bij hoge uitzondering, alleen in die gevallen waarin ik een uittreksel uit het bevolkingsregister nodig had, moest ik mijn doopnaam gebruiken.

Ik voel me Bea. Maar de naam Bregtje herinnert me wel aan …

Read More »BG 165 – Naamsverwarring

BG 162 – Vruchtbaarheid

Overal op de wereld is het aantal spermacellen in mannen in rap tempo aan het verminderen. Dat is, als je even vergeet dat het een teken is dat mannen ook over het algemeen ongezonder worden, goed nieuws!
Onze planeet is tenslotte overbevolkt en daar willen we wat aan doen. Maar we kunnen niet voor god gaan spelen en besluiten wie er wel of niet kinderen mogen krijgen en hoeveel dan.
Dus, hoera, mannen worden massaal minder vruchtbaar!
Met een beetje geluk geeft dat ook een oppepper aan de emancipatie van de vrouw!
Veel vrouwen hebben tenslotte echt wel betere dingen te doen dan zwanger te zijn, kinderen te baren en luiers te verschonen.
En, laten we eerlijk zijn, de meeste vrouwen waren helemaal niet van plán om te trouwen, laat staan de rest van hun leven te delen, met die man die het per ongeluk lukte om hen zwanger te maken.

BG 161 – Wegomlegging

Belgen worden naar eigen zeggen ‘geboren met een baksteen in hun maag’. Waarmee ze bedoelen dat ze altijd maar aan het bouwen, verbouwen en renoveren zijn. Dat geldt niet alleen voor hun huizen, maar ook voor hun wegen.
Desondanks lukt het de Belgen maar niet om deugdelijke wegen te maken.

Ik kom uit Nederland, waar de wegen veel beter zijn en waar ook nog eens een veilig en uitgebreid fietspadennet is. Dat is waarom veel Belgen die van fietsen of motorrijden houden regelmatig naar Nederland trekken. Als Nederlander valt mij de bedroevende staat van de Belgische wegen derhalve extra op.

Zo wonen wij aan een straat die bedekt is met kinderkopjes of kasseien. Waarschijnlijk is dat bedoeld om het verkeer af te remmen, de maximum snelheid is hier tenslotte 30 km/uur, maar dat helpt niet, want …

Read More »BG 161 – Wegomlegging

BG 152 – Vrouwen zijn beter

Vrouwen zijn beter!
Nee, niet beter dan mannen (net zoals mannen niet beter zijn dan vrouwen), maar vrouwen zijn beter, veel beter, dan ze denken te zijn.
De meeste mannen overschatten zichzelf, terwijl de meeste vrouwen zichzelf onderschatten. En dat houdt de scheve machtsverhoudingen tussen mannen en vrouwen in stand.
Als vrouwen zich zouden realiseren welke talenten ze hebben, over welke capaciteiten ze beschikken en wat hun mogelijkheden zijn, konden ze hun leven meer inhoud geven, meer voldoening vinden, onafhankelijker en gelukkiger zijn.
Ze zouden kunnen stoppen met zichzelf wegcijferen, met zwijgen om de lieve vrede, en met zich schikken in oneerlijke situaties, zowel privé, sociaal als op hun werk.
Vrouwen zijn beter, veel beter, dan ze zich realiseren.

(Ik ben mij ervan bewust dat niet ieder mens zich voelt passen in de hokjes vrouw of man en respecteer dat, maar dat onderwerp is hier niet aan de orde.)

BG 148 – Populistische politici

Het politieke debat was ooit een – strijdbare – uitwisseling van standpunten en argumenten om als volksvertegenwoordigers tot een overeenstemming te komen in het belang van het volk. Tegenwoordig lijkt het vooral een podium voor megalomane narcisten (spiegelbeeldliefhebbers met grootheidswaanzin) om zichzelf te presenteren aan hun achterban.

Populisten zijn mensen die je manipuleren (je bang maken en geruststellen) in hun eigen belang en ten bate van hun eigen populariteit, door middel van leugens. Gelukkig eindigt een democratie niet zodra populistische leiders onwaarheden vertellen. Het grootste deel van de politiek en de journalistiek blijft gewoon doen wat het moet doen en blijft weerwoord bieden. Dat geeft ook het volk de gelegenheid door schaamteloze onjuistheden heen te prikken.

Het is niet uit kwaadaardigheid dat mensen …

Read More »BG 148 – Populistische politici

BG 136 – Muziek en Tijd

Eén van de redenen waarom wij mensen zo van muziek houden, is dat we daarmee grip krijgen op de tijd. De tijd die ons vaak een machteloos gevoel geeft, door meedogenloos voorbij te vliegen. Met muziek grijpen we hem vast, verbinden we hem aan tonen, aan ritmes en aan melodieën. We geven structuur aan de tijd en arrangeren die zo dat we ervan kunnen genieten. De basis van muziek is meestal een fundamenteel ritme, net als onze hartslag, of, op een grotere schaal, het komen en gaan van uren, dagen en seizoenen. Dat ritme, die variabele beat, dicteert het tempo en houdt de tijd voor ons bij. Juist omdat het leven zo vluchtig is, houden we van nature van patronen en herhalingen, van herkenbare ritmes en arrangementen en van onverwachte afwijkingen daarvan. Muziek heeft invloed op onze hartslag en maakt emoties bij ons los. We kunnen met behulp van muziek onze perceptie van de tijd beïnvloeden en die naar ons eigen genoegen vormgeven. En we kunnen, in tegenstelling tot de kloktijd, die alweer achter ons ligt voordat we ons van hem bewust zijn, muziek telkens opnieuw beleven wanneer we maar willen.

BG 130 – Onze hebzucht beteugelen

Wat als we stoppen met het produceren en consumeren van veel overbodige producten? Die producten die alleen maar geproduceerd worden om de economie gaande te houden en de oneindig diepe zakken van de rijke industriëlen te vullen. Vooral wegwerpproducten.
Wat als we ons focussen op dat wat we écht nodig hebben en dat op een zo duurzaam mogelijke manier produceren?
Dat we afwegingen maken: beter wat meer van dit en wat minder van dat.
Op het aardoppervlak dat we nu gebruiken om vlees te produceren, vooral rundvlees, kunnen we honderd keer zoveel plantaardig voedsel verbouwen.
Daarmee halen we ook nog eens veel koolstof uit de lucht, in plaats van er meer aan toe te voegen.
We hoeven niet persé vegetariër te worden, tenslotte zijn we van nature omnivoren, maar een aantal dagen per week zonder vlees zullen ons geen kwaad doen, als we ervoor zorgen dat we de voedingsstoffen die we op die manier missen via andere producten binnenkrijgen.
Wat als we streven naar een circulaire economie, waarin afvalstoffen de grondstoffen vormen voor het produceren van andere, duurzame producten?
Waarin we dat wat we niet meer nodig hebben …

Read More »BG 130 – Onze hebzucht beteugelen

BG 126 – Liefde voor taal

Veel mensen lezen niet graag meer.
Boeken, lange teksten, laat maar!
Geef ons maar passief vermaak
en korte samenvattingen.
TLDNR (too long, did not read).

We zitten liever op sociale media,
we gamen liever, we kijken films,
we streamen series.
Daar is niks mis mee. Maar…
we lezen niet (graag) meer.
Daardoor verliezen we taalvaardigheid
en ons plezier in lezen.

We raken achter …

Read More »BG 126 – Liefde voor taal

BG 123 – Verjaardag

Vandaag ben ik 58 jaar geworden.
Dat kun je met de beste wil van de wereld geen middelbare leeftijd meer noemen, tenzij je gelooft dat ik 116 jaar oud ga worden.
Ik ben al flink over de helft en ook al flink versleten, maar heb veel wijze lessen geleerd.
Dat we zelf bepalen wat de zin van ons leven is, bijvoorbeeld.
Dat we niet door andere mensen moeten laten bepalen wie wij zijn en wat wij met ons leven moeten doen.
Dat het leven bestaat uit tijd, dat het eindig is, dat het steeds sneller lijkt te gaan.
Dat ook wijzelf bestaan uit tijd en dus eindig zijn. Dat die eindigheid het leven juist de moeite waard maakt, kostbaar maakt.
En dat we aan die vluchtige tijd zin kunnen geven door …

Read More »BG 123 – Verjaardag

BG 121 – De macht van de (oude) witte mannen

Dat witte hetero mannen – ook degenen die al lang met pensioen hadden moeten zijn – grotendeels de dienst uitmaken in onze maatschappij, is niet (zoals zij zelf en ook veel vrouwen denken) te danken aan hun superieure brein en hun superieure kracht en vindingrijkheid. In tegendeel.
Dat witte mannen denken dat ze automatisch recht hebben op alle topposities in de politiek, in bedrijven, in verenigingen en thuis, komt omdat ze, nou ja, vrij dom zijn.
En omdat ze een bord voor hun kop hebben.

Er zijn veel dingen die (oude) witte mannen zich niet realiseren.
Zoals bijvoorbeeld dat vrouwen over het algemeen beter zijn in leidinggeven en in het tegelijk over meerdere belangrijke zaken verdelen van hun aandacht.
Dat vrouwen beter zijn in het detecteren en analyseren van problemen, in het vinden van creatieve oplossingen, in het kiezen van de meest effectieve en meest efficiënte oplossing, en in het plannen van de uitvoering daarvan.
Dat vrouwen minder geneigd zijn tot agressie, geweld en het doordrammen van hun eigen mening, en dat ze beter luisteren. Niet alleen luisteren naar wat er gezegd wordt, maar vooral ook naar dat wat niet hardop wordt uitgesproken.
Dat vrouwen minder belang hechten aan…

Read More »BG 121 – De macht van de (oude) witte mannen

BG 116 – Verdraagzaamheid

Wij mensen vertellen elkaar verhalen.
Sterker nog: onze beschaving is opgebouwd uit het vertellen van verhalen.
Helaas worden de verhalen over wat er allemaal mis is met de wereld constant en enthousiast verteld en gedeeld, terwijl de verhalen over alles wat er mooi is en goed gaat met de wereld veel minder aandacht krijgen.
Omdat we daar blijkbaar minder opgewonden over raken.
We hebben meer aandacht voor dat wat ons boos maakt.

Het resultaat van die ongeremde boosheid is een cultuur waarin mensen geen begrip meer hebben voor de ander, geen gevoel meer hebben voor verleden of context.
Een cultuur waarin groepen mensen zich snel slachtoffer voelen. 
Onze verzamelde verhalen, …

Read More »BG 116 – Verdraagzaamheid

BG 110 – Gedachten over het internet en de sociale media

Er is op zich niks mis met het internet en met de sociale media.
Ze zijn heel nuttig en populair.

Maar omdat politiek, onderwijs, zorg en wetgeving altijd achterlopen op de technologische ontwikkelingen, zeker sinds de exponentiële groei die eigen is aan de digitalisering, zijn er een aantal zaken scheefgetrokken.
– Een handjevol computernerds is door de introductie van het internet, de online commercie en de sociale media absurd rijk geworden. Het wordt tijd dat we die extreme rijkdommen terug de maatschappij in pompen. We zouden met dat geld zelfs de klimaatproblemen kunnen oplossen en de natuur kunnen herstellen.
– Datzelfde handjevol computernerds is, bij gebrek aan passende wetgeving, veel te machtig geworden. Het wordt hoog tijd dat we die macht teruggeven aan de door ons gekozen volksvertegenwoordigers.
– Een grote groep gebruikers van het internet en de sociale media is onbedoeld verslaafd geraakt aan dopaminekicks, koopverslaafd geraakt, slachtoffer geworden van psychische problemen en/of overtuigd geraakt van extreme en onjuiste denkwijzen.

Maar nu terug naar de techniek.
Het internet is een prachtig systeem dat het merendeel van de mensen toegang geeft tot vrijwel alle bestaande kennis. Daar hebben we allemaal baat bij.
De sociale media zijn bedacht om ons sociale verkeer te vergemakkelijken en te revolutioneren. Ook dat is goed gelukt.
Maar niet op de manier die we voor ogen hadden.

Wat blijkt? …

Read More »BG 110 – Gedachten over het internet en de sociale media

BG 52 – Schrijver (v/m/x)

Ik ben schrijver.
Ik ben ook kunstenaar, ontwerper en maker.

(Maar niet van beroep. Sinds het begin van dit millennium ben ik – vanwege hardnekkige gezondheidsproblemen – arbeidsongeschikt.)

Ik ben dus schrijver, als in de genderneutrale vorm van schrijfster.
En ook kunstenaar, ontwerper en maker, als in de genderneutrale vormen van kunstenares, ontwerpster en maakster.
Het woord schrijver mag van oudsher mannelijk zijn, maar dat betekent niet dat de schrijver zélf dat ook moet zijn.

Dat is anders bij bijvoorbeeld timmerman. Ik zou mezelf geen timmerman of, geforceerd, timmervrouw noemen, maar voor het neutrale timmeraar kiezen.

Bij het benoemen van mijn bezigheden lijkt het me niet van belang wat mijn sekse of gender is.
Ik noem mezelf dus geen schrijfster, tenzij in een context waarin het gewenst is onderscheid te maken tussen vrouwelijke, mannelijke en genderneutrale schrijvers.

BG 36 – Wacht eens even

Ons leven is heel anders dan dat van onze voorouders.
Lang leve de vooruitgang!
Maar sinds de introductie van automatisering overdrijven we nogal.
We verwarren vooruitgang met alsmaar meer en sneller consumeren, en zijn daarbij de grenzen van onze fysieke en mentale gezondheid, de veerkracht van onze leefomgeving en de uitputtelijkheid van onze natuurlijke hulpbronnen uit het oog verloren.

We leven sneller dan ooit voorheen …

Read More »BG 36 – Wacht eens even

BG 27 – Boeken

Ik ben gek op boeken.
Al zolang ik kan lezen hou ik van alle soorten boeken: fictie en non-fictie, romans, korte verhalen, poëzie, boeken in ieder genre, over elk mogelijk onderwerp.

De openbare bibliotheek in het dorpshuis was een van mijn favoriete plekken in mijn jeugd, met zijn holle stilte, verbroken door aarzelende pianotonen uit de erboven gevestigde muziekschool, en zijn typische stoffige boekengeur. …

Read More »BG 27 – Boeken

BG 14 – Dat kun je wel

Mensen zeggen vaak ‘Ik kan niet tekenen’ of ‘Ik kan niet schrijven.’
Maar is dat wel waar?

Tenzij je een fysieke handicap hebt waardoor je niet in staat bent de punt van een pen of potlood over een stuk papier te bewegen, of het toetsenbord of de muis van een computer te gebruiken, kun je wel degelijk tekenen en schrijven!

Misschien stel je te hoge eisen aan jezelf …

Read More »BG 14 – Dat kun je wel